Hipofiz Adenomları ve Tedavisi

Vücudun hormonal işlevlerini kontrol eden ana merkezlerden olan hipofiz bezinde değişik hormonlar oluşturan hücre grupları vardır. Bu hücre grupları büyüme hormonu (STH-somatotropik hormon), kortizol kontrol edici hormonu (ACTH-Adrenokortikotropik hormon), tiroid uyarıcı hormon (STH-Tiroid stimule edici hormon), erkeklik veya kadınlık hormonları (FSH,LH), süt yapma hormonu (Prolaktin) salınımını kontrol eder.
Bu hücrelerin kontrolsüz çoğalmaları ile kendilerine ait isimler ile adlandırılan adenomlar oluşur. Bazı durumlarda hormon salgılamayan adenomlar da olabilir. Bunlar sıklıkla iyi huylu tümörlerdir.

Hipofiz adenomlarının bulguları nelerdir?

Bulgular adenomun salgıladığı hormonun etkilerine ve adenom büyüklüğüne bağlıdır.
Prolaktin salgılayan tümörlerde ön planda olan göğüsten süt gelmesi ve kadınlarda adet düzensizlikleridir. Büyüme hormonu adenomlarında ise yaşa bağlı olarak devlik ya da gelişme çağından sonra ortaya çıktı ise el ve ayaklarda büyüme, çene ve alında öne çıkıklık, organ büyüklükleri gibi vucudta büyümenin kısmen devam etmesi ile ilgili bulgular ve şeker, tansiyon yüksekliği, kalp hastalıkları gibi sistemik hastalıklar görülebilir. ACTH adenomları ise kendisini Cushing Hastalığı denilen vucutta aşırı kortizol hormonu yapılası ve buna ait bulgular iel gösterir. Kilo alma, kas ve kemiklerde güçsüzlük, kıllanma, şeker, tansiyon yüksekliği, kalp hastalıkları gibi sistemik hastalıklar görülebilir. Tiroid uyarıcı hormon aşırı tiroid hormonu yapımını uyararak bulgular oluşturur. Cinsiyet hormon adenomları da kısırlık, cinsel istek kayıpları ve kadınlarda adet düzensizlikleri şeklinde görülür.
Bazı tümörler ise bunlara ek olarak kendi büyüklükleri ile hemen üzerlerinden geçen görme yollarına baskı yaparak görme bozuklukları şeklinde de gösterebilir.

Hipofiz adenomlarına nasıl tanı konulur?

Şüpheli bulguların olduğu hastalarda hormon tetkikleri, Manyetik rezonans görüntüleme (MRG) tanı için çoğu zaman yeterlidir. Bazen ek detaylı uyarıcı testler de gerekebilir. Görme probleminin saptanması için görme alanı ve görme keskinliği testleri yapılır.

Hipofiz adenomları nasıl tedavi edilir?

Prolaktinomalarda ilk tedavi seçeneği ilaç ile tedavi olsa da diğerleri için sıklıkla ilk başta cerrahi tedavi önerilir. Prolaktinomalar da belirli şartlar oluşmuş ise cerrahi olarak tedavi edilir. Cerrahi yöntem transnazal transfenoidal hipofiz adenomektomidir (burundan hipofiz adenomuna yaklaşım). Hastaların çok büyük bir kısmı bu yöntemle ameliyat edilir. Sadece küçük bir kısmı için yukarıdan kafatasından açılan pencere ile ulaşılır. Transfenoidal adenomektomi ya mikroskopik olarak ya da endoskopik olarak yapılır. Kullanılan cihaz ve tekniğe göre isimlendirilmişlerdir. Amaç burundan girmek bazı hava boşluklarını geçerek beynin alt yüzünde bulunan hipofiz bezinin içinde oturduğu sella denilen yere ulaşmaktır. Buraya ulaşıldıktan sonra sella tabanına açılan bir pencere ile girilerek tümör çıkartılır. Her hastada tam başarı elde edilemediğinden yetersiz kalınan durumlarda ek olarak ışın tedavisi (RT) ya da ilaç tedavisi eklenebilir.
Bu sayfalara konulan bilgiler daha kolay anlaşılabilmesi amacı ile basitleştirilmiş kısıtlı bilgilerdir. Detaylı sorularınız  için mutlaka uzmanınız ile görüşünüz.